SPIEL '96
Messe Essen 17.-20. oktober 1996
Na een paar dagen vol speelplezier zit ik weer voor mijn tekstverwerker, in de hoop een fatsoenlijk verhaal op papier te zetten. De Spieltage van 1996 leverden wat ik ervan verwachtte: leuke spelletjes, gevulde zalen, een gebrek aan nachtrust (met dank aan Erno van The Joker en zijn Magic deck) en een lege beurs na afloop. Ik heet iedereen welkom bij mijn verslag van deze grootse spellenbeurs.
De Internationale Spieltage in Essen is een jaarlijks terugkerend festijn voor spelliefhebbers uit Duitsland en de rest van de wereld. Dit is de grootste publieksbeurs op spelgebied: ongeveer 450 exposanten uit tal van landen, acht hallen (en halletjes) met een totale oppervlakte van zo'n 31.000 m2 en meer dan 130.000 bezoekers. Op donderdag was het redelijk druk, de vrijdag was opvallend rustig en op zaterdag was het zoals gebruikelijk overvol. Ik neem aan dat het op zondag helemaal dringen was. Dat was vroeger altijd het geval, om welke reden ik tegenwoordig op zaterdag de pijp aan Herr Maarten geef.
Het was dit jaar mijn achtste bezoek aan de Spieltage. Net als de voorgaande keren heb ik me dit jaar kostelijk vermaakt met het bekijken, spelen en kopen van spelletjes. Voorafgaand aan de beurs heb ik me afgevraagd of het overlijden van Friedhelm Merz, de grote inspirator van de Spieltage, gevolgen zou hebben voor de aard en de samenstelling van het evenement. Friedhelm Merz was een warme persoonlijkheid, een liefhebber van spellen en een sociaal bewogen man, wat zich op allerlei manieren uitte. Ik heb dit jaar geen schokkende wijzigingen opgemerkt en hoop dat de Spieltage in de huidige vorm blijven bestaan. Alhoewel, over één wijziging ben ik niet te spreken. De zaalindeling was dit jaar drastisch aangepast. De bovenzaal, vanouds het domein van fantasy, miniaturen, wargames en verzamelkaartspellen, was opgeheven. Deze spelsoorten waren in een nieuwe zaal geplaatst, waarvan de bereikbaarheid zeer te wensen overliet. Bovendien was de indeling van de nieuwe zaal bepaald onoverzichtelijk. Een minpunt was de toegankelijkheid van de vlooienmarkt. Men had deze stands in een verdomhoekje gepropt, waardoor ze nauwelijks bereikbaar waren. Gezien de populariteit van deze stands was dit een planologische misser, die men wat mij betreft volgend jaar niet hoeft te herhalen.
NIEUWE SPELLEN
Ik heb ook tijdens deze Spieltage de tijd genomen om over de beurs te wandelen, op zoek naar nieuwe spelletjes. Het is een onmogelijke opgaaf om al die spellen daadwerkelijk te spelen. Daarvoor heb je op de beurs zelf het nodige geluk en geduld nodig. Bij de populaire stands was het zoals gebruikelijk de gehele dag dringen geblazen en moest men lang wachten op een vrije tafel. Natuurlijk heb ik, ondanks drie dagen intensief speuren, enkele nieuwe spellen over het hoofd gezien. Mochten deze gepasseerden de moeite waard blijken, dan kom ik daar in de toekomst nog wel een keer op terug.
1 X 1, een van de nieuwkomers van 1995, was dit jaar afwezig. Ik neem aan dat zij geen graficus konden vinden die bereid was tot het tekenen van de afgrijselijk lelijke dozen waarmee zij ons vorig jaar belaagden. Het kan ook zijn dat de eigenaar een andere manier heeft gevonden om zichzelf te profileren als gediplomeerd ingenieur. Hun spellen Zündstoff en Mogelei werden op de vlooienmarkt gedumpt.
2F-Spiele is een kleine uitgever, die wordt gerund door een groenharig neefje van Johnny Rotten. Hij presenteerde Transsib, een bordspel in een gelimiteerde oplage van 300 exemplaren. Het spel speelt zich af tussen de rails van de Trans-Siberische spoorlijn. De spelers zijn Russische maffiabazen, die tijdens de rit contrabande vergaren en deze goederen in klinkende munt proberen om te zetten.
Abacus had dit jaar twee nieuwe spellen. XXL is een kaartspel in een klein doosje, daaraan heeft het spel zijn naam niet te danken. De kaarten zijn extra groot, dus lijkt XXL een passende titel. Het spel bestaat uit zes conventionele kaartspelletjes, die na elkaar worden gespeeld. Het tweede spel heet Downtown, een bordspel over grondspeculatie en bestemmingsplannen. De spelers investeren in bouwkavels, die in een later stadium geld opleveren als woonwijken, handelscentra of industrieparken. De waardestijging van een bouwkavel wordt voornamelijk bepaald door de ligging ten opzichte van buurkavels. Zo wil niemand wonen naast een industrieterrein, terwijl deze industrie niet floreert zonder handel. Over de invulling van een stadsdeel wordt gestemd. Je zult zien dat de medespelers jouw mooie plannen torpederen, door een stinkende hoogoven naast een villawijk te plaatsen.
Amigo is bij velen bekend om de leuke kaartspelletjes die zij sinds jaar en dag uitgeven. Amigo heeft enige tijd geleden de Duitse licentie van Magic binnengehaald en dat was te merken. Het overgrote deel van hun stand was gevuld met Magic en andere spellen van Wizards of the Coast (waaronder een eerste blik op het nieuwe Battletech verzamelkaartspel). Ik heb daar op zich geen moeite mee, het is alleen jammer dat de energie die zij in Magic steken ten koste gaat van hun andere spellen. Blijkbaar was hun distributiekanaal verstopt door Miragekaartjes (Trugbilder op zijn Duits), waardoor een nieuwe titel als Schwarzmarkt niet tijdig leverbaar was. Gelukkig hadden ze in ieder geval één leuk kaartspelletje in de aanbieding. Wizard is een troefspel, waarbij de spelers bieden op het aantal slagen dat zij denken te halen. Volgens een van mijn medespelers is dit kaartspel in Nederland bekend onder de naam boerenbridge (en hij kan het weten, hij komt tenslotte uit Friesland).
Das Spiel is een winkel uit Hamburg, die in voorgaande jaren opviel door een rijk aanbod van collectors items als Rise and Fall en spellen van International Team. Dit jaar vielen ze op door een aantal abstracte spellen in een luxe houten uitvoering: Barbacan, Baubylon, Boomerang en Wabanti.
Doris & Frank genoten na van het succes van Mü & Mehr (genomineerd voor het Spiel des Jahres en de vierde plaats bij de Deutsche Spiele Preis). Genot is blijkbaar niet goed voor de productiviteit. Zij kwamen nu slechts met Pico, een minuscuul kaartspelletje in een klein zakje.
Het Italiaanse EG had dit jaar een indrukwekkend assortiment met spellen als Palmyra (van Reiner Knizia), SiZiMiZi (het mierenspel van Alex Randolph), Pithagoras en Ponte Vecchio.
Eurogames presenteerde de vermoedelijke hit van de beurs: Serenissima (voorheen Die Könige des Mittelmeeres). Het onderwerp van dit bordspel is zeehandel en strategie in de renaissance. De spelers bouwen schepen en vestingen, kopen handelswaar en werven zeelui. Het spel biedt een mix van handel en (vloot)gevechten. Het spelmateriaal is verbluffend, de doos zit vol met plastic schepen, kleurige vaantjes en ander moois. Ik heb het spel nog niet gespeeld (het beplakken van masten met vaantjes kost nu eenmaal de nodige tijd), een nadere kennismaking volgt later. Hun tweede nieuwe titel was Das Geheimnis auf dem Nil, op het eerste gezicht een Cluedo-achtig spel.
Fanfor is een uitgever die ik niet hoog in het vaandel heb staan. De oorzaak: een aantal jaren geleden heb ik hun kaartspelletje Abi '94 mogen vertalen. Het Duitse regelboekje was een dusdanige puinhoop, dat mijn interesse voor hun andere spellen tot nihil was gedaald. Dit jaar heb ik hun stand volledig over het hoofd gezien. Dat blijkt achteraf een stommiteit te zijn, want zij schijnen met X Pasch een alleraardigst spelletje te hebben uitgebracht. Volgens de luitjes op internet moet ook Brauerei een boeiend handelsspel zijn, waarbij men enige verwantschap met Schoko & Co meende te constateren. Ik zal deze spellen binnenkort nader onder de loep nemen en wellicht de postorderduif inschakelen.
Franckh-Kosmos heeft zijn hoofdkwartier blijkbaar verplaatst naar het eiland Catan, want het motto was dit jaar "Catan all the way". Na het degelijke Spiel des Jahres van '95 en de uitbreidingsset van dit voorjaar, was het nu tijd voor Das Kartenspiel. Dit is een versie voor twee spelers, waarbij het bord is vervangen door kaartjes. De eerste indruk is positief. Dit kaartspel is overigens niet het einde van de Catan-story. Volgend jaar worden we getrakteerd op een nieuwe uitbreidingsset, die zeevaart aan het bordspel toevoegt. Zelfs het kaartspel wordt aangevuld met uitbreidingen. De Catan-gekte leidde verder tot uitwassen als T-shirts, petjes en buttons (Siedler is een leuk spel, maar dergelijke flauwekul gaat me toch echt te ver).
Franjos had twee nieuwe spellen: Pow Wow (een abstract spel met dansende indianen) en het kaartspel Sabotage. Uw luie correspondent heeft beide spellen kort bekeken en kan u helaas niet meer vertellen.
Goldsieber had geen nieuwe spellen in de aanbieding. Zij hadden wel een omvangrijke stand waar onder meer de spellen Entdecker, Saludos Amigos en Carabande naar hartelust werden gespeeld.
Hans im Glück genoot met volle teugen van het succes van El Grande. Naast hun gebruikelijke kleine stand, hielden zij dit jaar een fors deel van hal 10 bezet, waar El Grande toernooien werden gehouden. El Grande is overigens flink in prijs gedaald. Vorig jaar betaalde ik voor een exemplaar uit de eerste oplage nog DM 80,-, het spel was nu voor DM 37,- te krijgen (grrrr). Ik had de weken voorafgaand aan Spiel de nodige geruchten opgevangen over de nieuwe Knizia Euphrat & Tigris. Ik hoopte dat dit spel net zo plotseling zou opduiken als El Grande in 1995. Dat was niet het geval, dit spel wordt volgend jaar verwacht.
Mayfair was aanwezig met 18XX- en andere bordspellen. Ze hadden zelfs hun Amerikaanse versies van Siedler, Manhattan, Linie 1 en Modern Art meegenomen. Dit was geen goed idee, deze versies zijn duurder en op het eerste gezicht minder mooi dan de Duitse originelen.
Moskito had dit jaar een vaag kinderspelletje met houten staafjes, waarbij ook nog een blinddoek wordt gebruikt. Het spel heet Sing Sing. Het zij zo.
Queen Games had geen nieuwe spellen in de aanbieding. Het enige nieuws was de gewijzigde titel van Terra X (heet nu Expedition) en de lage verkoopprijzen van Die Hanse en Dampfross. Zij besteedden veel aandacht aan het Middle Earth verzamelkaartspel (ME:TW), middels een heus Duits kampioenschap en een preview van de nieuwe uitbreiding Dark Minions. De Duitse versie van ME:TW is overigens stukken mooier dan het origineel. Zij hebben een speciale set, met twee starterdecks, vier boosters en een rijke hoeveelheid speelhulpen (waaronder een zeer nuttige plattegrond). Dat alles voor slechts DM 40,-.
Warfrog is een kleine Engelse uitgever. Zij presenteerden dit jaar twee nieuwe bordspellen: Goblin King (Goblin chiefs vergaren macht door overvallen op mensen) en Medieval Empires (een strategisch spel, waarbij de verovering van gebieden punten oplevert). Dit zijn eerder gamekits dan professioneel geproduceerde spellen (u weet wel, zelf counters uitsnijden e.d.). Dat hoeft echter geen probleem te zijn. Een succesvolle titel als History of the World is ook eenvoudig begonnen. Beide spellen zijn ontworpen door Martin Wallace.
White Wind blies tijdens Spiel '96 haar laatste adem. Deze uitgever heeft de activiteiten gestaakt. Zij waren dit jaar voor de laatste keer aanwezig om de resterende voorraad te verkopen (tegen zeer lage prijzen). Dat is dus het einde van de blauwe speldozen en mijn lidmaatschap van de "1200 club". Dit is spijtig, want White Wind heeft een aantal goede spellen uitgebracht, waaronder het uitmuntende Elfenroads (nu een collectors item). Ik ben bang dat het uit het geruchtencircuit bekende Elfenwars nooit het daglicht zal zien. Laat ik besluiten met een positief bericht: de licentie van Elfenroads is verkocht aan de Duitse uitgever Amigo. Wellicht zien we dit spel volgend jaar terug in een nieuw jasje.
Met White Wind blaas ook ik de aftocht. Gelukkig (?) voor de lezers van deze rubriek ben ik
volgend jaar weer present. Ik hoop dat dit verslag de lezers aanspoort om zelf de Spieltage te bezoeken. Tot de volgende keer.
Erwin Broens
November 1996